Εφηβεία: Η Εποχή Που Χρειάζεται Επανασύνδεση Μεταξύ Γονέων Και Παιδιών
Ως γονείς, είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε ότι η εφηβεία είναι μια περίοδος που έχει πολλές αλλαγές σε όλα τα επίπεδα της ζωής του παιδιού μας – βιολογικό, γνωστικό, ψυχολογικό, κοινωνικό και πνευματικό. Είναι σημαντικό να προσεγγίσουμε την εφηβεία με περιέργεια και να αναζητήσουμε τρόπους για να διατηρήσουμε τη σχέση μας με τα παιδιά μας όσο πιο θετική γίνεται. Θα πρέπει να αποδεχτούμε ότι το παιδί μας δεν είναι πια το μικρό παιδί που αγαπήσαμε τόσο πολύ και θα χρειαστεί να δεχτούμε την νέα σχέση που θα αναπτύξουμε μαζί του, ως έφηβο πλέον.
Ξεκινά λοιπόν μια διαδικασία όπου οι έφηβοι και οι γονείς απομακρύνονται ο ένας από τον άλλον, και αυτό μπορεί να μας ανησυχεί. Η διαδικασία αυτή μπορεί να περιλαμβάνει μια περίοδο δυσκολιών και συγκρούσεων, καθώς οι έφηβοι εξερευνούν τον εαυτό τους και αναζητούν την ανεξαρτησία τους. Ωστόσο, αυτή η διαδικασία είναι φυσιολογική και απαραίτητη για την επιτυχή μετάβαση τους στην ενηλικίωση. Το στοίχημα εδώ είναι η διατήρηση μιας υγιούς σχέσης με την οικογένειά τους. Είναι σημαντικό λοιπόν να κατανοήσουμε αυτή τη διαδικασία και να είμαστε ανοιχτοί στη διαπραγμάτευση νέων όρων στη σχέση μας με τα έφηβα παιδιά μας.
Γιατί συμβαίνει αυτό
Οι έφηβοι προσπαθούν να μάθουν πώς να αναλαμβάνουν την ευθύνη για τη δική τους ζωή, ώστε να είναι ανεξάρτητοι και να γνωρίζουν ποιοι είναι ως άνθρωποι. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, τα παιδιά παλεύουν να απομακρυνθούν από την επιρροή των γονιών τους και να αναζητήσουν τη δική τους ταυτότητα.
Από την άλλη πλευρά εμείς, ως γονείς μπορεί να αισθανόμαστε ανασφάλεια γι’ αυτό το γεγονός και να προσπαθούμε να ελέγξουμε τα παιδιά μας, αλλά οι έφηβοι θέλουν να αποκτήσουν αυτονομία. Καθώς προσπαθούν να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους και να αναζητήσουν τον χώρο τους, μπορεί να παραβιάσουν κανόνες και όρια. Αν για παράδειγμα, ένας έφηβος αποφασίσει να μην πάει στο σχολείο για μια μέρα, αυτό το συμβάν μπορεί να είναι μια παραβίαση των κανόνων. Ωστόσο, είναι σημαντικό να αποφεύγουμε να επικρίνουμε τους έφηβους όταν έχουν κακή συμπεριφορά. Αντί λοιπόν να τον επικρίνουμε, θα πρέπει να εξετάσουμε τους λόγους που τον οδήγησαν να πάρει αυτήν την απόφαση και να του παρέχουμε την υποστήριξή μας για να ανακαλύψει τον εαυτό του και να αναπτύξει την ανεξαρτησία του.
Η διαφοροποίηση του εφήβου πολλές φορές δοκιμάζει την ανοχή μας στο να βλέπουμε τα παιδιά μας να εξερευνούν καινούρια πράγματα. Κάποιοι γονείς μπορεί να μην αρέσκονται στις νέες αυτές συνήθειες των παιδιών τους. Είναι όμως σημαντικό να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε τη συμπεριφορά τους και να παραμείνουμε ανοιχτοί σε νέες ιδέες και απόψεις. Με το να απορρίπτουμε αυτό που βλέπουμε, χωρίς να το διερευνούμε, οδηγεί σε απόσταση και έλλειψη επικοινωνίας με τους εφήβους μας.
Για παράδειγμα, ένας έφηβος μπορεί να επιλέξει να ακούει ένα νέο είδος μουσικής ή να αναζητήσει κάποιο διαφορετικό τρόπο έκφρασης στην εμφάνισή του, πράγματα τα οποία μπορεί να μην μας αρέσουν. Αντί να απορρίπτουμε αυτές τις νέες συνήθειες, θα πρέπει να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε τις επιλογές των παιδιών και να τα στηρίζουμε στη διαδικασία αυτής της αυτοανακάλυψης και ανεξαρτητοποίησης τους. Ένας τρόπος επίτευξης, είναι η διατήρηση ανοιχτού διαλόγου και η έκφραση της ανησυχίας μας, με σεβασμό και κατανόηση. Ένας άλλος τρόπος προσέγγισης είναι η έκφραση ενδιαφέροντος για τις νέες τους ασχολίες ή επιλογές προκειμένου να δείξουμε ότι ακούμε το παιδί μας, ακόμα και αν δεν συμμεριζόμαστε αυτά τα ενδιαφέροντα.
Τι μπορώ να κάνω ως γονέας;
Από τη θέση του γονέα, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε αυτήν την πραγματικότητα και να προσαρμόσουμε τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τη διαπαιδαγώγηση τους. Ο ρόλος μας είναι να βοηθήσουμε τους εφήβους να αντιμετωπίσουν αυτές τις αλλαγές, υποστηρίζοντας τις προσωπικές τους επιλογές και βοηθώντας τους να αναπτύξουν τις απαραίτητες δεξιότητες για να τις αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά.
Η διαδικασία ανεξαρτητοποίησης του εφήβου, απαιτεί να του παραχωρηθεί περισσότερη ελευθερία, με τους γονείς να προσπαθούμε να τον βοηθήσουμε να μάθει πώς να είναι αυτόνομος, με ασφάλεια. Φυσικά και θα πρέπει παράλληλα να υπενθυμίζουμε και να ενθαρρύνουμε τον νέο να σέβεται τους κανόνες και τη δομή της οικογένειας, ενώ και ο έφηβος θα πρέπει να μάθει να είναι υπεύθυνος στις πράξεις του. Οι γονείς θα πρέπει να ορίσουμε και να εξηγήσουμε τα ασφαλή όρια κάθε κατάστασης και να αναμένουμε από τον έφηβο να αναλάβει την ευθύνη των επιλογών του. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί εφόσον δώσουμε στο παιδί να καταλάβει πως θα υπάρχουν και συνέπειες για τις επιλογές του. Τέλος, αξίζει να θυμόμαστε ότι ακόμα και οι δυσάρεστες εμπειρίες μπορούν να γίνουν μαθήματα για τον έφηβο και να τον βοηθήσουν να μην επαναλάβει τα ίδια λάθη στο μέλλον.
Τέλος, είναι σημαντικό ως γονείς, να διατηρήσουμε την αυτοκυριάρχία μας προκειμένου να μείνουμε δίπλα στα παιδιά μας κατά τη διάρκεια της εφηβείας τους, ανεξάρτητα από την αντίδραση που μπορεί να έχουν. Καθώς τα παιδιά μας βιώνουν αλλαγές, αποκτούν νέες ανάγκες, δικαιώματα και υποχρεώσεις, είναι σημαντικό να συζητάμε μαζί τους για αυτά τα θέματα. Το ίδιο το παιδί, μπορεί να μας δώσει πολλές πληροφορίες για το τι συμβαίνει μέσα του και τι είναι σημαντικό για εκείνο. Σε μια δύσκολη χρονικά περίοδο όπως η εφηβεία, η οικογένεια είναι μια δικλείδα ασφαλείας για το παιδί. Το βοηθά να αναπτύξει τον εαυτό του, να συνδεθεί με την κοινωνία και αποτελεί ανάχωμα στο να διαφυλάξει αξίες και πρότυπα γι’ αυτό.